UX-onderzoek in de drie fases van het ontwikkelproces

In dit artikel leggen we uit hoe je UX-onderzoek kunt uitvoeren in de verschillende fases van het ontwikkelproces.

UX-onderzoek in de verkennende fase

De verkennende fase is de eerste stap in het UX-onderzoeksproces en heeft als doel een solide basis te leggen voor verdere ontwikkeling. In deze fase ligt de nadruk op het begrijpen van de behoeften, doelen en verwachtingen van de gebruikers. In deze fase is er nog geen concept, prototype, product of dienst ontwikkeld.

Verschillende technieken worden toegepast om deze inzichten te verkrijgen:

1. Diepte-interviews. Door middel van gestructureerde interviews met belangrijke belanghebbenden, zoals productmanagers, ontwerpers en marketeers, kan waardevolle informatie worden verzameld over de doelen en visie van het project.
2. Focusgroepen. Focusgroepen bestaan uit een groep potentiële gebruikers die hun mening, ervaringen en verwachtingen delen. Dit biedt diepgaande inzichten in verschillende perspectieven en kan waardevolle ideeën genereren.
3. Diary study. Diary studies - ook wel dagboekstudies genoemd - vragen gebruikers om hun ervaringen, gedachten en interacties met een product of dienst gedurende een bepaalde periode te documenteren. Dit levert rijke, contextuele informatie op over de dagelijkse gebruikerservaring. Deze data kan als input worden gebruikt voor een nieuw te ontwikkelen product.
4. Vragenlijsten. Het afnemen van gestructureerde vragenlijsten biedt de mogelijkheid om kwantitatieve gegevens te verzamelen over gebruikersvoorkeuren, demografische informatie en tevredenheid. Doordat deze vaak in grotere aantallen worden afgenomen, is het vaak mogelijk de bevindingen te generaliseren.

Met behulp van bovenstaande technieken kunnen in de verkennende fase verschillende soorten onderzoeken worden uitgevoerd. Hieronder staat een greep van deze onderzoeken:

• Behoefteonderzoek. Dit onderzoek richt zich op het identificeren van de behoeften en pijnpunten van de gebruikers. Hierdoor is het makkelijker een product of dienst te ontwikkelen dat goed bij de doelgroep past.
• Doelgroeponderzoek. Het doelgroeponderzoek richt zich op het identificeren en begrijpen van de specifieke doelgroepen die het product zal gebruiken. Dit omvat onder andere het definiëren van demografische gegevens, gedragspatronen en motivaties.
• Persona-onderzoek. Persona's zijn fictieve personages die representatief zijn voor de verschillende gebruikersgroepen. Persona-onderzoek draagt bij aan het creëren van gedetailleerde profielen die de basis vormen voor het ontwerpen en ontwikkelen van een product dat aansluit op de behoeften van de doelgroep.
• Customer journey onderzoek. Dit onderzoek richt zich op het begrijpen van de reis die een gebruiker maakt bij het interacteren met het product, vanaf het eerste contactpunt tot de uiteindelijke conversie. Het identificeert de verschillende fasen en touchpoints waarop de gebruiker in contact komt met het product.

UX-onderzoek in de validatiefase

De validatiefase heeft als doel te verifiëren of de ideeën, concepten en prototypes die na de verkennende fase zijn gegenereerd, daadwerkelijk effectief zijn voor de gebruikers. Enkele technieken die in deze fase worden toegepast, zijn onder andere:

1. Concept testing. Door middel van concept testing wordt feedback verzameld over de haalbaarheid en de aantrekkelijkheid van de voorgestelde concepten. Dit kan worden gedaan door middel van focusgroepen, vragenlijsten of individuele interviews.
2. Prototype user testing. Prototypes zijn interactieve representaties van het uiteindelijke product. Tijdens een prototype user test worden respondenten uitgenodigd om met het prototype te interacteren en feedback te geven over de functionaliteit, bruikbaarheid en algemene ervaring.
3. Card sorting. Card Sorting is een methode waarbij gebruikers gevraagd wordt om items of functionaliteiten te categoriseren. Hierdoor wordt duidelijk waar gebruikers bepaalde informatie verwachten, wat vervolgens helpt bij het inrichten van de ideale menustructuur of informatieweergave op de website.
4. Tree testing. Bij tree testing wordt de navigatiestructuur van een product getest. Gebruikers krijgen een set taken en moeten de juiste paden vinden om de taken met succes uit te voeren. Dit helpt bij het evalueren van de effectiviteit en efficiëntie van de navigatie.

Enkele onderzoeken die in de validatiefase worden uitgevoerd, zijn onder andere:

• Conceptonderzoek. Dit onderzoek richt zich op het verzamelen van feedback over de concepten en ideeën die zijn gegenereerd in de verkennende fase. Het kan worden uitgevoerd via focusgroepen, vragenlijsten of individuele interviews om de haalbaarheid en de aantrekkelijkheid van de concepten te beoordelen.
• Prototype usability-onderzoek. Tijdens dit onderzoek worden respondenten uitgenodigd om interactie te hebben met het prototype. Door hun feedback te verzamelen, kunnen problemen in de bruikbaarheid worden geïdentificeerd en kunnen verbeteringen worden aangebracht nog voordat de eerste regels code worden getikt.
• Navigatie-onderzoek. Dit onderzoek richt zich op het testen van de informatiearchitectuur en de navigatiestructuur van het product. Hiermee kan worden vastgesteld of de gebruikers de gewenste informatie kunnen vinden en de gewenste taken kunnen uitvoeren.

UX-onderzoek in de optimalisatiefase

Na het verkrijgen van inzichten in de verkennende en validatiefase is het tijd om de gebruikerservaring te optimaliseren. In deze fase staat het product al live, maar worden er met verschillende technieken inzicht verkregen in verbeterpunten.

1. User testing. User testing is een iteratief proces waarbij gebruikers worden uitgenodigd om specifieke taken uit te voeren en feedback te geven over hun ervaringen. Dit kan zowel in een UX-lab als online plaatsvinden.
2. Interviews. Interviews met gebruikers bieden diepgaande inzichten in hun behoeften, verwachtingen en ervaringen. Door rechtstreeks met gebruikers te praten, kunnen onderzoekers waardevolle feedback verzamelen om het product verder te optimaliseren.
3. Focusgroepen. Focusgroepen kunnen worden gebruikt om gebruikers in groepsverband te betrekken en gezamenlijke inzichten en meningen te verkrijgen. Dit kan waardevolle discussies en ideeën genereren voor productverbetering.
4. Vragenlijsten. Vragenlijsten kunnen worden ingezet om kwantitatieve gegevens te verzamelen over de tevredenheid, het gebruiksgemak en de voorkeuren van gebruikers. Dit helpt bij het identificeren van gebieden die verbeterd kunnen worden.

Enkele onderzoeken die in de optimalisatiefase worden uitgevoerd, zijn onder andere:

• Usability-onderzoek. Dit onderzoek richt zich op het evalueren van de bruikbaarheid van het product. Door gebruikers te observeren terwijl ze taken uitvoeren, kunnen knelpunten en problemen worden geïdentificeerd en opgelost.
• UX Audit. Een UX Audit is een grondige evaluatie van het product op basis van best practices en UX-richtlijnen. Het identificeert zwakke punten en mogelijkheden voor verbetering om de algehele gebruikerservaring te optimaliseren.
• UX Benchmark. Een UX Benchmark meet de prestaties van het product ten opzichte van vergelijkbare producten in de markt. Dit helpt bij het identificeren van sterke en zwakke punten en biedt inzicht in hoe het product zich verhoudt tot de concurrentie.