Technology Acceptance Model (TAM model)

Het Technology Acceptance Model of TAM-model laat zien welke factoren invloed hebben op de intentie van mensen om een product daadwerkelijk te gaan gebruiken. In dit artikel gaan we dieper in op de factoren en leggen we uit welke rol de System Usability Scale daarin kan spelen. 

Wat is het technology acceptance model (TAM)?

Aan de hand van het onderzoek, dat Fred Davis in 1989 heeft voltooid, is het Technology Acceptance Model (TAM-model) opgesteld. Het TAM-model beargumenteert dat de adoptieratio van een product niet afhangt van de features die het heeft, maar van de ervaring - de user experience -  die de gebruiker heeft. 

Al voordat Fred Davis met zijn onderzoek begon was er consensus dat een brede ingebruikname van een systeem afhangt van de intentie om het product te gebruiken. Niet verrassend. Wel verrassend - en destijds al bekend was -  is dat de intentie om een product te gebruiken in grote mate afhangt van de houding die potentiële gebruikers naar het product hebben. Schematisch ziet dat er dan zo uit:

Houding → Gebruiksintentie → Ingebruikname

Maar hoe wordt de houding ten opzichte van een bepaald product bepaald? En hoe zou je die houding positief kunnen beïnvloeden om zo ervoor te zorgen dat meer mensen het product gaan gebruiken? Dát is waar het interessant wordt en waar het TAM-model meer licht op schijnt. 

Zo stelt het technology acceptance model dat de perceived usefulness en de perceived ease of use de meeste invloed hebben op de adoptieratio van een nieuw product, waarbij de perceived usefulness zo’n anderhalf keer zwaarder weegt dan de perceived ease of use. 

De perceived usefulness is de mate waarop een gebruiker de toegevoegde waarde of nut van het product inziet - en de perceived ease is het ervaren gebruiksgemak. 

Het model stelt dat beide factoren op hun beurt weer externe factoren kunnen worden beïnvloed, zoals bijvoorbeeld sociale normen, aanbevelingen van vrienden en achtergrondkennis. 

Het volledige TAM-model ziet er dan zo uit:

Meten Perceived Usefulness

Om de perceived usefulness van een product vast te stellen, worden gebruikers gevraagd het product te beoordelen op zes punten aan de hand van een Likert-schaal. 

1. Door dit product op mijn werk te gebruiken, zou ik taken sneller kunnen uitvoeren.

2. Het gebruik van dit product zou mijn prestaties op werk verbeteren. 

3. Het gebruik van dit product zou mijn productiviteit verhogen. 

4. Het gebruik van zou mijn effectiviteit op werk vergroten. *

5. Het gebruik van dit product zou het makkelijker maken om mijn werk te doen.

6. Ik zou dit product nuttig vinden op werk. 

Meten Perceived Ease of Use

Voor het meten van de Perceived Ease of Use wordt vaak ook de system usability scale gebruikt. Het voordeel hiervan is dat je de SUS-score kunt benchmarken tegen andere producten in de markt. 

Wil je de SUS niet gebruiken? Dan kun je ook gebruik maken van de vragen die door het TAM-model zijn opgesteld. 

7. Het leren omgaan met het product zou voor mij makkelijk zijn.

8. Ik zou het gemakkelijk vinden om het product te laten doen wat ik wil. *

9. Mijn interactie met dit product zou duidelijk en soepel verlopen. 

10. Ik zou dit product flexibel vinden om mee te werken.

11. Het zou voor mij gemakkelijk zijn om behendig te worden met het product.

12. Ik zou gemakkelijk te gebruiken vinden. *

Kanttekening

In de loop der jaren is het TAM-model verder doorontwikkeld en zijn er nieuwe modellen bijgekomen. Los daarvan is de perceived usefulness volledig werk-gerelateerd, terwijl de meeste websites en apps aan consumenten zijn gericht. 

Maar ook bij de recent ontwikkelde modellen is er nog geen consensus bereikt over welke variant het meest accuraat is. Wel lijkt het erop dat UMUX-Lite een grote kans maakt om het stokje van het TAM-model verder over te nemen.