UX-onderzoek: het complete overzicht 

Wat is UX-onderzoek?

User experience (UX) onderzoek is het inzetten van verschillende onderzoekstechnieken met als doel inzicht te krijgen in de gedragingen, context en achterliggende beweegredenen van de eindgebruiker.

User experience onderzoek, ook wel user research genoemd, is onlosmakelijk verbonden met UX-design en voorkomt het maken van beslissingen op basis van onderbuikgevoel en aannames.

Sterker nog, UX-onderzoek is zo nauw verweven met user experience design dat het onmogelijk is om UX-design uit te voeren zonder dat daar UX-onderzoek aan ten grondslag ligt.

Voor user experience onderzoek worden verschillende termen gebruikt: UX-onderzoek, UX Research en user research verwijzen allemaal naar user experience (UX) onderzoek.

De voordelen van user experience onderzoek

Waar een grafisch ontwerper designbeslissingen maakt op basis van de klantbriefing, eigen ervaring en aannames doet een UX-designer dat op basis van UX-onderzoek. Maar wat levert dat nou concreet op?

• Voorkomt sturen op aannames. Test aannames en hypothesis direct met testers uit de doelgroep om duidelijkheid te krijgen. 
• Een beter product.  Door een website, app of concept te testen met de doelgroep, zorg je ervoor dat pijnpunten en obstakels inzichtelijk worden en kunnen worden verholpen.
• Een sterke bedrijfsgroei. Het mooie van UX-onderzoek is dat het niet alleen zorgt voor blijere klanten, maar dus ook een directe impact heeft op de conversie. Benieuwd hoe? Bekijk onze klantcases.
• Meer tevreden eindgebruikers. Door te luisteren naar (potentiële) klanten geef je ze niet alleen het gevoel naar ze te luisteren, maar verzeker je jezelf ervan dat je een website of app ontwikkelt die aansluit bij hun behoeftes.

Benieuwd hoe een UX-onderzoeksrapport eruitziet?

Download UX-onderzoeksrapport
 

Wanneer moet je UX-onderzoek uitvoeren?

Als je UX-onderzoek gaat (of laat) uitvoeren, wil je er natuurlijk voor zorgen dat je er het meeste uithaalt. Afhankelijk van de fase waarin jouw website of app zich bevindt en de bijbehorende onderzoeksvraag, bepaal je welke methodiek je inzet. (Meer hierover verderop in het artikel)

De meest voorkomende fases waar UX-onderzoek wordt toegepast, hebben we hieronder voor je op een rijtje gezet:

• Voordat het (re)design- en ontwikkeltraject start. In deze fase kan het uitvoeren van behoefteonderzoek of conceptonderzoek van toegevoegde waarde zijn. Doorloop je een redesigntraject? Dan kan waardevol om usability-onderzoek uit te voeren op de huidige website (een nulmeting) en na livegang een nieuw onderzoek uit te voeren (éénmeting).
• Tijdens het (re)design- en ontwikkeltraject. Om al in een vroeg stadium feedback te verzamelen en prototypes gemaakt in Figma, Sketch, Adobe XD of Invision te verbeteren, kan prototypeonderzoek worden ingezet of kun je een UX-audit laten uitvoeren. 
• Na lancering van de website of app. UX-onderzoek uitvoeren op een website of app die live staat? Dan is het uitvoeren van een combinatie van usability-onderzoek, klantonderzoek of het laten uitvoeren van een UX-Audit vaak een goede mix. 

Hoeveel kost UX-onderzoek?

Over het algemeen geldt dat onderzoeken die op locatie worden uitgevoerd meer voorbereiding kosten en daardoor duurder zijn dan onderzoek via een all-in-one platform zoals dat van User Sense. 

Zelf UX-onderzoek uitvoeren? Gebruik dan onze tool, waarmee je voor €590,- al een volledig onderzoek kunt uitvoeren. Geen tijd om zelf onderzoek uit te voeren? Maak dan gebruik van onze UX-onderzoeksservice waarbij onderzoek kan worden uitgevoerd vanaf €1395,-. 

Natuurlijk heeft de gekozen onderzoekstechniek ook invloed op de kosten. Zo is het uitzetten van een vragenlijst vaak goedkoper dan het uitvoeren van kwalitatief onderzoek. Tot slot moet je ook rekening houden met het feit dat respondentenwerving een prijzige bedoeling kan zijn, zeker wanneer je op zoek bent naar specifieke doelgroepen. 

Benieuwd naar de kosten van jouw UX-onderzoek? Boek dan een demo met ons om jouw behoeftes door te spreken en ontvang daarna een vrijblijvende offerte. 

Boek een demo

UX Research: de verschillende dimensies

Afhankelijk van de onderzoeksvraag die er wordt gesteld, kunnen er verschillende onderzoekstechnieken worden gebruikt om deze te beantwoorden.

Hoewel user experience research een vrij nieuw vakgebied is, zijn de meeste onderzoekstechnieken die worden gebruikt al veel langer in omloop. De verschillende onderzoekstechnieken kunnen worden opgedeeld aan de hand van twee dimensies: kwantitatief / kwalitatief, attitudinal / behavioural.         

Kwantitatief en kwalitatief UX-onderzoek

Bij kwantitatief user experience onderzoek wordt er op basis van een steekproef geprobeerd een uitspraak te doen over de gehele populatie. Hiervoor zijn vaak grote aantallen nodig.

Het uitvoeren van kwantitatief UX-onderzoek is vaak het meest geschikt op het moment dat er onderzoeksvragen zijn die een antwoord moeten geven op ‘wat’, ‘waar’ en ‘wanneer’.

Bij kwalitatief user experience onderzoek ligt de focus meer op de menselijke kant van de harde data door onderzoek te doen naar achterliggende beweegredenen en motieven. De steekproef is weliswaar minder groot dan bij kwantitatief onderzoek, maar er wordt doorgegaan tot op het punt waarop er geen nieuwe informatie meer wordt verzameld.

Bij kwalitatief UX-onderzoek wordt er niet zozeer gekeken naar wat er gebeurt, maar naar waarom bepaald gedrag plaatsvindt. Onderzoeksvragen bij kwalitatief UX-onderzoek geven vaak een antwoord vragen als ‘waarom’ en ‘hoe’.

Attitudinal en behavioural UX-onderzoek

Een andere manier om de verschillende UX-onderzoekstechnieken op te delen, is door te bekijken of deze attitudinal of behavioural van aard zijn.

Attitudinal onderzoek is gericht op dat wat mensen zeggen, denk aan bijvoorbeeld diepte-interviews en focusgroepen. Behavioural onderzoek, daarentegen, kijkt naar wat gebruikers doen. Hierbij kun je denken aan eye-tracking, heatmaps of A/B-tests.

UX-onderzoekstechnieken en UX-tools

Nu duidelijk is welke dimensies van UX-onderzoek er zijn, helpen we je verder op weg door een kort overzicht van de meest voorkomende UX-onderzoekstechnieken te geven.  

(On)gemodereerd usability-onderzoek

Grote kans dat je al eens van usability of user tests hebt gehoord; het is een van de meest bekende UX-onderzoekstechnieken. Tijdens een usability test (op locatie of online) worden gebruikers gevraagd een website te gebruiken en daarbij hardop na te denken. Meer over het uitvoeren van usability-onderzoek lees je op deze pagina.

Onze favoriete tool? Je raadt het al: dat is User Sense.

Biometrisch UX-onderzoek

Biometrisch UX-onderzoek, ook wel biometric research genoemd, geeft inzicht in het onbewuste gedrag van gebruikers. Met behulp van hersenscans (vaak in de vorm van EEG), eye-tracking en emotieherkenning wordt getracht een uitspraak te doen over hoe gebruikers zich voelen bij het gebruik van een website, app of prototype.

Heatmaps

Met behulp van heatmaps kun je eenvoudig inzicht krijgen in wat gebruikers doen op een website. Hierbij zijn de rage clicks, click, heatmaps en move heatmaps vaak het meest interessant. Veelgebruikte tools hiervoor zijn Microsoft Clarity en Hotjar.

A/B Testing

Om erachter te komen of een voorgestelde aanpassing (die bijvoorbeeld voortkomt uit usability-onderzoek) ook daadwerkelijk een positieve impact heeft, is het gebruik van A/B-testing uitermate geschikt. Veelgebruikte tools hiervoor zijn Google Optimize, Optimizely en VWO.

Card Sorting

Card sorting is een UX-techniek die je inzicht kan geven in hoe gebruikers verwachten dat informatie op een website of app is ingedeeld. Tijdens een card sorting onderzoek kun je gebruikers vragen onderdelen op een website te categoriseren in categorieën die hen logisch lijkt. Dit kan online via bijvoorbeeld het platform van User Sense. 

Tree testing

Tree testing is een onderzoeksmethode die wordt ingezet om vast te stellen in hoeverre gebruikers in staat zijn om snel en gemakkelijk informatie op te vinden. De navigatiestructuur volgt vaak na het uitvoeren van een card sorting onderzoek, waarna er in een tree test wordt vastgesteld of de nieuwe menustructuur inderdaad logisch is. Dit soort tests kunnen worden uitgevoerd via User Sense. 

Online surveys

Een andere veelgebruikte methode om de UX te onderzoeken is door het sturen van vragenlijsten naar bestaande en/of potentiële klanten. Deze UX-techniek is meer kwantitatief van aard. Veelgebruikte tools hiervoor zijn Surveymonkey, Typeform en Google Forms.

Diepte-interviews

Diepte-interviews worden vaak uitgevoerd om meer informatie te verzamelen over de doelgroep die je wil bereiken. Diepte-interviews worden vaak ingezet bij het uitvoeren van conceptonderzoek, waarbij een nieuw idee of concept wordt voorgelegd aan de doelgroep.

Om de doelgroep te bereiken, werken UX-onderzoekers vaak samen met een wervingsbureau om respondenten te werven. Voor het uitvoeren van diepte-interviews kun je gebruik maken van Microsoft Teams of Zoom – of een tool zoals die van User Sense (en je raadt het al; die heeft onze voorkeur).

Focusgroepen

Ook maken UX-onderzoekers gebruik van focusgroepen om extra informatie te verzamelen. Deze vinden veelal offline plaats, omdat dat vaak beter werkt dan via een videogesprek. Focusgroepen worden vaak ingezet in het begin van het ontwerpproces. 

Diary Study

In een diary study of dagboekonderzoek worden testers gevraagd om gedurende een langere periode een product of dienst te gebruiken en tussentijds aantekening te maken van hoe zij het ervaren. In tegenstelling tot veel andere onderzoekstechnieken, geeft een diary study een overzicht van de gebruikerservaring over een langere periode.

Wat doet een UX-onderzoeker?

Een UX-onderzoeker of UX Researcher is – je raadt het al – verantwoordelijk voor het uitvoeren van UX-onderzoek en gebruikersonderzoek. In veel organisaties is dit een cruciale functie; de UX Researcher vertegenwoordigt de stem van de eindgebruiker, waardoor hij of zij vaak aan de basis staat van grote zakelijke of designmatige beslissingen.

Hoewel elk bedrijf anders is, zijn de taken die een UX Researcher uitvoert in grote lijnen vaak hetzelfde. UX Researchers ontfermen zich vaak over onderstaande onderzoeksfases:

• Opstellen van de onderzoeksvragen. Hierbij is het de taak van de UX-onderzoeker om de vraagstukken samen te vatten in een goed afgebakende hoofdvraag en bijbehorende deelvragen om de hoofdvraag uiteindelijk te kunnen beantwoorden.
• Uitkiezen van de juiste methodiek (en UX-tool). Wanneer duidelijk is wat de onderzoeksvragen zijn, ga je als UX Researcher op zoek naar de meest geschikte methodiek en tool (en bijbehorend budget indien nodig).
• Uitvoeren van de onderzoekstechniek. In deze fase weet je welke onderzoeksvragen er beantwoord moeten worden en welke methodiek je gaat gebruiken. Dat betekent dat het leukste gedeelte kan beginnen: het uitvoeren van het onderzoek met de doelgroep.
• Analyseren van de onderzoeksresultaten. In deze fase zijn de onderzoeksresultaten binnen en is het zaak om de resultaten op transparante en gestructureerde wijze te analyseren. Dat met als doel om na de analyse gemakkelijk patronen te kunnen herleiden.  
• Schrijven van UX-onderzoeksrapporten. Heb je het onderzoek uitgevoerd en patronen ontdekt? Dan is het zaak de bevindingen samen te vatten in een duidelijk en to-the-point UX-onderzoeksrapport.

Doordat UX Research in de afgelopen jaren sterk is gegroeid in populariteit, zie je dat veel mensen die nu als UX-onderzoeker werken vanuit een andere richting zijn ingestroomd.

Toch zijn steeds meer bedrijven nu op zoek naar UX’ers met aantoonbare ervaring. Wil jij zelf aan de slag als UX Researcher of designer? Dan is het aan te raden hier een opleiding in te volgen, bijvoorbeeld bij het UX Design Institute.