Behoefteonderzoek: uitleg, voorbeelden en stappenplan (2023 update)

Gepubliceerd op 6 juni 2023. Laatste update op: 6 juni 2023.

Het voorzien in de behoeftes van gebruikers is een onmisbaar aspect van een goede user experience. In deze gids leggen we je uit wat behoefte onderzoek is, geven we gratis voorbeelde en laten we zien hoe je ermee aan de slag gaat. 

1. Wat is een behoefte onderzoek?
2. Behoefteonderzoek voorbeeld vragenlijsten
3. Wat zijn de voordelen van een behoefteonderzoek?
4. De rol van behoefteonderzoek binnen UX
5. Wanneer voer je behoefteonderzoek uit?
6. Welke methoden gebruik je bij behoefteonderzoek?
7. Stappenplan voor het uitvoeren van behoefteonderzoek
8. Uitdagingen bij het uitvoeren van behoefte-onderzoek

Meer weten? Download ons gratis voorbeeld onderzoeksrapport. 

Download gratis voorbeeldrapport
 

Behoefteonderzoek voorbeelden

Hieronder staan enkele voorbeelden die je kunt gebruiken voor het uitvoeren van een behoefteonderzoek. We stellen voorbeeld vragen voor behoefteonderzoek voor je beschikbaar. Download de voorbeeld vragenlijst voor interviews, focusgroepen en enquetes via onderstaande knop!

Download voorbeeld vragenlijsten
 

Wat zijn de voordelen van een behoefteonderzoek?

Na het uitvoeren van een behoefteonderzoek heb je de behoeften, wensen en voorkeuren van gebruikers helder in kaart gebracht. Dit brengt een aantal voordelen met zich mee:

1. Klantgerichte benadering. Behoefteonderzoek legt de focus op de gebruiker en voorkomt sturen op aannames. Het helpt bedrijven om de doelgroep beter te begrijpen, wat essentieel is voor het creëren van producten en diensten die van toegevoegde waarde zijn.
2. Identificatie van kansen en marktniches. Door behoefteonderzoek kunnen onvervulde behoefte en problemen van gebruikers worden ontdekt. Zo worden nieuwe kansen ontdekt. Door hier vervolgens op in te spelen kunnen nieuwe concepten worden ontwikkeld en specifieke marktniches worden aangesproken.
3. Vermindering van risico's en kosten. Door het uitvoeren van behoefteonderzoek wordt duidelijk wat gebruikers willen en nodig hebben. Deze inzichten kunnen worden gebruikt als startpunt bij het bedenken van een nieuw concept, zodat de kans wordt verkleind dat bedrijven investeren in producten of diensten waar niemand op zit te wachten.
4. Concurrentievoordeel. Organisaties die behoefteonderzoek uitvoeren en de verkregen inzichten effectief toepassen, hebben een concurrentievoordeel. Ze kunnen producten en diensten aanbieden die beter aansluiten op de behoeften van de gebruikers dan hun concurrenten, waardoor ze zich kunnen onderscheiden in de markt.

De rol van behoefteonderzoek binnen UX

Behoefteonderzoek speelt een essentiële rol binnen user experience (UX) onderzoek. Door inzicht te krijgen in de behoeften, wensen en voorkeuren van gebruikers kunnen ontwerpers producten en diensten ontwikkelen die hier naadloos op aansluiten. De voordelen van het uitvoeren van behoefteonderzoek binnen UX hebben we hieronder voor je opgesomd:

1. Gebruikersgerichte benadering. Behoefteonderzoek legt de nadruk op het begrijpen van gebruikers op een dieper niveau. Door inzicht te krijgen in hun behoeften, doelen, motivaties en uitdagingen, kunnen UX-designers producten creëren die beter aansluiten op de verwachtingen en het gedrag van gebruikers. Het helpt bij het ontwikkelen van een gebruikersgerichte benadering van ontwerp.
2. Contextuele inzichten. Afhankelijk van het type behoefteonderzoek wordt uitgevoerd, kan er een grote hoeveelheid aan contextuele inzichten worden verzameld. Hierbij kan je denken aan de fysieke omgeving, technologische beperkingen, sociale interacties en gebruikersscenario's. Door deze contextuele informatie te verzamelen, kunnen UX-designers ontwerpbeslissingen nemen die rekening houden met de context waarin het product zal worden gebruikt.
3. Identificatie van pijnpunten. Door behoefteonderzoek kunnen UX-designers pijnpunten en uitdagingen in de bestaande gebruikerservaringen identificeren. Dit kan variëren van frustraties met bestaande producten tot onvervulde behoeftes in de markt waarin nieuwe oplossingen nodig zijn.
4. Validatie van ontwerpbeslissingen. Behoefteonderzoek biedt een basis voor het valideren van ontwerpbeslissingen. Met de inzichten uit het behoefte-onderzoek kunnen ontwerpbeslissingen worden onderbouwd en gerechtvaardigd, zonder te hoeven sturen op aannames. Dit vergroot de kans op het ontwikkelen van succesvolle designs en oplossingen die van toegevoegde waarde zijn voor de doelgroep.
5. Iteratief proces. Door behoefteonderzoek structureel uit te voeren, kunnen UX-designers hun designs continu verbeteren en aanpassen aan de veranderende behoeften en verwachtingen van gebruikers. Het helpt bij het identificeren van kansen voor optimalisatie en het oplossen van problemen in het ontwerpproces.

Wanneer voer je behoefte-onderzoek uit?

Behoefte-onderzoeken kunnen op verschillende momenten in het ontwikkelproces worden uitgevoerd. Hierbij is het sterk aan te raden om een behoefteonderzoek uit te voeren in de verkennende fase. Deze fase kenmerkt zich doordat er nog geen (nieuw) concept is ontwikkeld. De inzichten worden dus gebruikt als basis voor het ontwikkelen van een nieuw concept, product of dienst.

Toch kan het ook voorkomen dat er in de validatiefase - wanneer er concepten zijn uitgewerkt of een prototype is gemaakt - of in de optimalisatiefase - wanneer het product op de markt is gebracht - wordt vastgesteld dat de oplossing niet voorziet in de behoeftes van gebruikers. In dat geval kan het raadzaam zijn om alsnog een behoefteonderzoek uit te voeren, zodat het concept of product kan worden herontwikkeld.

Welke methodes gebruik je bij het uitvoeren van behoefteonderzoek?

Bij het uitvoeren van een behoefte-onderzoek zijn er verschillende methodes die je kunt gebruiken. De uiteindelijke onderzoeksopzet is afhankelijk van de aard van het onderzoek en de doelgroep. Het is natuurlijk ook mogelijk om verschillende methodes met elkaar te combineren.

1. Interviews. Hierbij voer je diepgaande gesprekken met individuen of groepen om gedetailleerde informatie te verzamelen over hun behoeften en ervaringen. Doordat er interactie is tussen de interviewer en de tester kunnen er verdiepende vragen worden gesteld en kan er een grote hoeveelheid aan informatie worden verzameld.
2. Focusgroepen. Het is ook mogelijk om met behulp van een groepsgesprek gebruikers uit de doelgroep samen te brengen en dieper in te gaan op bepaalde onderwerpen. Doordat er interactie plaatsvindt tussen de deelnemers worden er extra inzichten verzameld.
3. Enquêtes. Dit omvat het opstellen van gestructureerde vragenlijsten die aan een grote groep mensen kunnen worden voorgelegd. Enquêtes kunnen online, telefonisch of persoonlijk worden afgenomen.
4. Gebruikerstesten. Hierbij laat je mensen een product of dienst uitproberen en observeer je hun interactie en feedback om te begrijpen hoe goed het voldoet aan hun behoeften.

Stappenplan voor het uitvoeren van behoefteonderzoek

Hieronder hebben we het 10-stappenplan voor het uitvoeren van behoefte onderzoek voor je op een rijtje gezet. 

Stap 1: Bepaal het doel van het behoefteonderzoek
Definieer duidelijk wat je wilt bereiken met het behoefteonderzoek. Formuleer een onderzoeksvraag die je wilt beantwoorden. Stel hoofd- en deelvragen op om het onderzoek uit te voeren.

Stap 2: Doelgroep criteria en werven van respondenten
Neem goed je tijd om stil te staan bij de doelgroepcriteria. Begin tijdig met het zelf werven van respondenten of laat ons de werving verzorgen.

Stap 3: Kies de onderzoeksmethode
Stel vast met welke onderzoeksmethode(n) je de hoofd- en deelvragen wil gaan beantwoorden. Hiervoor kun je gebruik maken van verschillende technieken, zoals vragenlijsten, interviews, focusgroepen of gebruikerstests. Wil je de resultaten graag kunnen generaliseren? Dan doe je er goed aan om naast kwalitatieve methoden (interviews, focusgroepen en gebruikers tests) ook kwantitatieve methoden in te zetten (vragenlijsten).

Stap 4: Ontwikkel de onderzoeksinstrumenten
Maak de gekozen onderzoeksmethoden concreet voor jouw situatie. In het geval van enquêtes, ontwikkel je een vragenlijst. In het geval van interviews, een interviewgids en in het geval van focusgroepen een topiclijst. Zorg voor een heldere, duidelijke en neutrale vraagstelling om de beste resultaten te behalen.

Stap 5: Plan de dataverzameling
Zorg voor een goede planning en houd hier alvast rekening mee met enige uitloop. Zo kan het voorkomen dat de werving langer duurt of dat mensen onverwachts afzeggen. Zorg voor een realistische doorlooptijd (2 - 4 weken).

Stap 6: Voer het behoefteonderzoek uit
Voor het uitvoeren van behoefteonderzoek is het van belang om gestructureerd te werk te gaan. Zorg ervoor dat je ervaring hebt opgedaan met de onderzoeksmethodieken die je inzet. Doe bijvoorbeeld een testrun met een collega om er zeker van te zijn dat alles straks soepel verloopt.

Stap 7: Analyseer de gegevens
Evalueer de verzamelde gegevens en analyseer ze grondig. Gebruik statistische methoden, thematische analyse of andere geschikte technieken om de gegevens te interpreteren. Identificeer patronen, trends en belangrijke inzichten die uit de gegevens naar voren komen. Maak veel aantekeningen en overweeg om te werken met hashtags (bijv. #pijnpunt, #voorkeur, etc.) om de analyse te bevorderen.

Stap 8: Trek conclusies en maak aanbevelingen
Op basis van de gegevens en analyse, trek je conclusies over de behoeften van je doelgroep. Maak je aanbevelingen concreet en logisch door deze te linken aan de bevindingen uit hte onderzoek.

Stap 9: Communiceer en implementeer de resultaten
Deel de resultaten van je behoefteonderzoek met relevante belanghebbenden binnen je organisatie. Zorg ervoor dat de inzichten worden begrepen en dat er actie wordt ondernomen op basis van de aanbevelingen. Gebruik ons voorbeeld onderzoeksrapport om inspiratie op te doen.

Stap 10: Monitor en evalueer
Volg op wat er gebeurt na het implementeren van de aanbevelingen. Evalueer of de wijzigingen hebben geleid tot verbeteringen en of de behoeften van je doelgroep beter worden vervuld. Zo nodig kun je aanpassingen doen op basis van de feedback en blijven monitoren voor voortdurende verbetering.

Veelvoorkomende uitdagingen bij het uitvoeren van behoefteonderzoek

Het uitvoeren van een behoefte-onderzoek kan enkele uitdagingen met zich meebrengen. Enkele veelvoorkomende uitdagingen zijn:

1. Representatieve steekproef. Het verkrijgen van een representatieve steekproef kan lastig zijn, vooral als de doelgroep divers is. Zorg voor een goede mix van deelnemers om ervoor te zorgen dat de resultaten generaliseerbaar zijn.
2. De werving. Het werven van respondenten kost voor veel bedrijven meer tijd dan van tevoren ingeschat. Houd hier rekening mee in de planning en overweeg om het werven van respondenten (gedeeltelijk) uit te besteden. Wij kunnen je hier mee helpen.
3. Beperkte middelen. Het uitvoeren van een grondig behoefte-onderzoek kan tijdrovend en kostbaar zijn. Overweeg daarom om het onderzoek online uit te voeren. Hierdoor vallen de kosten tot wel 50% lager uit. Maak hiervoor gebruik van onze tool, werving of onderzoeksservice.