Wanneer moet ik de usability van mijn website, app of prototype testen?

Gepubliceerd op 2 januari 2020. Laatste update op: 8 mei 2020.

In dit hoofdstuk zoomen we dieper in op de rol die usability testing speelt in het ontwikkelproces en wanneer je welke variant het beste kunt inzetten. De algemene regel is dat wel testen altijd beter is dan niet testen, maar afhankelijk van de fase in het ontwikkelproces leent de ene vorm zich beter dan de andere. 

In andere artikelen gaan we dieper in op het aantal respondenten nodig voor usability testing, wat usability testing inhoudt en hoe je usability testresultaten analyseert.

Gratis test van jouw prototype
 

Over het algemeen geldt de regel: wel usability testen, is altijd beter dan niet testen. Zelfs met een klein aantal usability testen kun je inzicht krijgen in de knelpunten op jouw website of app. 

Meer over waarom je er goed aan doet om de usability te testen, lees je in het artikel over usability testing.

Hieronder bespreken we de rol van usability testing in de volgende scenario’s:

1. Je hebt een website of app die al live is, maar je bent benieuwd hoe je de UX kunt verbeteren
2. Je bent bezig met het ontwikkelen van een website of app en wil een prototype testen
   1. Het testen van usability voor mock-ups en niet-interactieve prototypes
   2. Het testen van prototypes met interactieve elementen
   3. Het testen van de usability in de fase voorafgaand aan de livegang

Het voordeel van het hebben van een bestaand product is dat je waarschijnlijk al met Google Analytics en Hotjar werkt, vanuit waar je datagedreven optimalisaties doorvoert. 

Groot gelijk. Het zijn fantastische tools (we gebruiken ze zelf ook), maar toch blijft het moeilijk om aan de hand van ruwe data de vinger op de zere plek te leggen. Zo kun je uit de data leren dat gebruikers op een bepaald punt vaak afhaken, maar blijft het gissen naar waarom ze dit doen. 

Doordat gebruikers bij usability testing hardop nadenken en je continu voorzien van feedback, kun je dat giswerk met usability testing weghalen. 

Kortom, om te zien wat voor gedrag gebruikers vertonen, gebruik je Google Analytics en Hotjar. Om er achter te komen waarom gebruikers bepaald gedrag vertonen, gebruik je usability testing.  

Oké - maar hoe vaak en wanneer moet ik usability testing dan inzetten? 

In de ideale wereld is usability testing een structureel onderdeel van het optimalisatieproces en vinden gebruikerstesten elke maand plaats. Op die manier kunnen optimalisaties continu worden doorgevoerd én gelijk worden getest. 

Grote bedrijven hebben vaak teams die zich puur en alleen bezighouden met het optimaliseren van de gebruikerservaring (UX), waardoor het makkelijker is om usability testing structureel in te zetten. 

Voor kleinere bedrijven is dat natuurlijk niet altijd haalbaar, maar werkt het vaak betere om een aantal vaste testmomenten in het jaar te hebben (bijvoorbeeld om de drie maanden). Op die manier is er voldoende ruimte om optimalisaties door te voeren en te testen, ook met een kleiner budget. 

Benieuwd wat we voor jouw organisatie aanraden? Neem dan contact met ons op.

Dit type test wordt ook wel een verkennende user test genoemd, waarbij schetsen of mock-ups van een website of app wordt getest. Omdat de tester het prototype nog niet kan gebruiken, is het aan te raden een moderator bij de gebruikerstest aanwezig te hebben.

Dit type test kun je afnemen in een usability lab of online. 

In deze vroege fase van het ontwikkelproces zou het design team geïnteresseerd kunnen zijn in hoeverre de interface:

• De gebruiker helpt om zijn doelen te behalen;
• Duidelijk maakt welke stappen de gebruiker moet voltooien;
• En navigeren naar verschillende pagina’s eenvoudig maakt.

Het testen van een product vroeg in de ontwikkelcyclus is van onmiskenbare waarde. Zo vinden fundamentele beslissingen over het design al vroeg in de cyclus plaatst, die doorwerken op de fases die daarop volgen. Door een eerste versie al in een vroeg stadium te testen kan veel tijd en geld worden bespaard.

Dit type test wordt ook wel de assessment test genoemd. In deze fase test je een product dat al wat functionaliteiten heeft ingebouwd en waarin de tester zonder moderator door de website of app heen kan bewegen. Het hebben van een moderator is dan ook niet noodzakelijk en de test kan zowel online als in een usability lab plaatsvinden. 

In tegenstelling tot een verkennende usability test (fase 1), wordt bij een assessment test (fase 2):

• Niet alleen feedback gegeven, maar taken ook daadwerkelijk uitgevoerd
• De communicatie met een eventuele moderator zoveel mogelijk beperkt
• Kwantitatieve data verzameld (zoals bijv. de error rate, time to complete, etc. )

Dit type test wordt ook wel de validatie- of verificatietest genoemd. Deze test vindt plaats aan het einde van de ontwikkelcyclus, vlak voordat het product op de markt wordt gebracht. Net zoals bij fase twee kan dit type test online worden voltooid, zonder moderator. 

De validatietest is veel opzichten hetzelfde als de assessment test in fase twee, maar verschilt op drie punten:

• Usability criteria waar het product aan moet voldoen zijn voorafgaand aan de test opgesteld. Dit kunnen kwantitatieve variabelen zijn zoals de error rate of time to complete, maar ook of eerder ontdekte problemen die nu zijn verholpen. 
• De tester heeft heel beperkt of helemaal geen contact met de eventuele moderator
• Het verzamelen van kwantitatieve data heeft de grootste focus

Wanneer bovenstaande datapunten zijn verzameld worden deze vervolgens afgezet tegen een project-, bedrijfs-, of industriebenchmark om inzicht te krijgen hoe het product presteert. Wanneer het product niet aan de eerder eisen voldoet, wordt het verder doorontwikkeld.

Dit type test wordt ook wel de vergelijkende user test genoemd en kan gedurende elke fase in de designcyclus worden ingezet. In een vergelijkende test worden meerdere designs uitgezet bij testers. Dit kunnen bedrijven doen door zelf meerdere designs te maken, maar ook door een eigen design te vergelijken met die van de concurrentie. 

Door meerdere varianten te laten testen krijg je inzicht in wat wel en niet werkt. Vaak wint het ene design het niet van het andere design, maar worden goed werkende elementen beide verschillende designs meegenomen in één nieuwe design.

Design thinking is een vrij nieuwe maar vooraanstaande methodologie voor het ontwikkelen van nieuwe producten of diensten. Hierbij staat de gebruiker centraal en wordt voorafgaand aan het ontwikkelproces veel onderzoek gedaan naar de gebruiker. 

Hieronder kijken we specifiek naar de rol van usability testing binnen design thinking. Wil je meer over design thinking zelf te weten komen? Dan raden we je aan dit artikel te lezen. 

Het laten testen van een prototype, alpha, beta of live-versie met echte gebruikers is een essentieel onderdeel van Design Thinking. Met betrekking tot usability testing in Design Thinking staan twee dingen centraal:

• Testen in de ontwikkelcyclus betaalt zich uit. Vroeg testen in de ontwikkelcyclus laat zien hoe gebruikers overweg gaan met het prototype en verschaft inzicht in wat wel én niet werkt. Aanpassingen in het design kunnen gelijk worden meegenomen, zonder dat dit veel tijd of geld kost. 
• Design is nooit af. Ook wanneer een website of app op de markt is gebracht betaalt het (structureel) uitvoeren van usability testen zich uit. Hierdoor krijgen bedrijven inzicht in de snel veranderende behoeftes van gebruikers en helpt het om competitief voordeel te behouden.